Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của cây Ngải mọi (Globba pendula Roxb.) theo định hướng ứng dụng hỗ trợ điều trị các bệnh viêm xương khớp

Viêm khớp dạng thấp hay còn gọi là thấp khớp có tên tiếng Anh Rheumatoid Arthritis, là một bệnh viêm đặc hiệu xảy ra ở các khớp, thường bắt đầu viêm một bên khớp, sau đó chuyển sang viêm nhiều khớp cùng lúc (viêm đa khớp dạng thấp). Đây là bệnh thường gặp nhất trong các bệnh lý về xương khớp, không chỉ gây ảnh hưởng tới sinh hoạt, khả năng vận động và còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến tàn phế. Góp phần nghiên cứu chế phẩm từ thảo dược nhằm hỗ trợ điều trị bệnh, PGS.TS Lê Minh Hà và nhóm nghiên cứu Viện Hóa học các hợp chất thiên nhiên đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu thành phần hóa học và hoạt tính sinh học của cây Ngải mọi (Globba pendula Roxb.) theo định hướng ứng dụng hỗ trợ điều trị các bệnh viêm xương khớp”. Đề tài được nghiệm thu đánh giá xếp loại xuất sắc.

Cây Ngải mọi có tên khoa học là Globba pendula Roxb., chi Globba, thuộc họ Gừng Zingiberaceae. Đây là loài đặc hữu của Đông dương, mọc hoang trong rừng núi. Cây ngải mọi phân bố ở một số nước Đông Nam Á như Việt Nam, Malaixia và Indonexia.

Ở Việt Nam, cây ngải mọi Globba pendula Roxb. mọc hoang ở vùng đồi núi hoặc được trồng trong rẫy của người Khmer tại một số tỉnh Nam bộ như An Giang, Trà Vinh, Sóc Trăng. Ngải mọi còn được dùng làm gia vị tương tự như gừng. Củ nhỏ thuôn dài màu trắng ngà. Nhưng ngải mọi không có vị cay mà có mùi hăng nhẹ. Người Khmer dùng Ngải mọi để khử mùi tanh của mắm prahok khi nấu món bún nước lèo. Bên cạnh đó, thân rễ cây Ngải mọi còn được dùng trong một số bài thuốc dân gian để trị bệnh viêm khớp, thấp khớp ở một số vùng địa phương trong khi lá thì được dùng để giải độc rượu. Ở Malaisia, người ta sử dụng nước sắc của thân rễ ngải mọi cho phụ nữ sau sinh và dùng để tẩy giun sán. Ở Indonexia, thân rễ ngải mọi còn được dùng để chữa đầy hơi.


Hình 1: Cây ngải mọi Globba pendula Roxb.

Hiện nay chưa có bất kì một nghiên cứu nào về hóa học cũng như tác dụng sinh học, dược lý của loài cây này ở Việt Nam, đặc biệt là hoạt tính kháng viêm khớp của cây Ngải mọi. Xuất phát từ các lý do trên, trong đề tài này nhóm nghiên cứu hướng đích tới việc tìm kiếm các thành phần có hoạt tính kháng viêm của cây Ngải mọi, trên cơ sở đó tạo được chế phẩm có hoạt tính kháng viêm khớp góp phần làm sáng tỏ tác dụng chữa bệnh của cây Ngải mọi trong dân gian. Đồng thời đóng góp thêm các kết quả nghiên cứu cho thế giới về cây Ngải mọi của Việt Nam và sử dụng hiệu quả cây thuốc quý này trong hỗ trợ điều trị các bệnh viêm khớp.


Hình 2. Thân rễ (củ) cây Ngải mọi

Qua quá trình nghiên cứu và thử nghiệm, nhóm nghiên cứu đã xác định được thành phần hóa học của tinh dầu Ngải mọi gồm có 25 hợp chất, chiếm 89.55% trong tinh dầu Ngải mọi bằng phương pháp GC-MS. Trong đó, d-selinen (36.45%) và ishwarane (10.76%) là hai thành phần chính. Tinh dầu Ngải mọi thể hiện hoạt tính gây độc tế bào trên 2 dòng tế bào ung thư gan người (Hep3B) và ung thư vú người (MCF7) ở mức tốt với giá trị IC50 tương ứng là 35,24 và 28,15 µg/ml.

Nhóm cũng đã đánh giá hoạt tính ức chế sản sinh NO và khả năng ức chế các cytokine viêm và tiền viêm TNF-α, IL-1, IL-6 của các cao chiết thân rễ cây Ngải mọi. Kết quả cho thấy mẫu cao chiết ethyl axetat thể hiện hoạt tính ức chế sản sinh NO ở mức khá tốt với giá trị IC50 34.43 ±2.60 µg/ml và không gây độc (phần trăm tế bào sống đạt 91.77%).

Bên cạnh đó, nhóm đã phân lập và xác định cấu trúc hóa học của 7 chất sạch: globbanol A (NGM-1), crotepoxide (NGM-2), boesenboxide (NGM-3), 2ʹ- hydroxy-4,4ʹ,6ʹ-trimethoxy-  chalcone (NGM-4), ethyl p-methoxycinamate  (NGM-5), luteolin tetramethyl ether (NGM-6), luteolin (NGM-7) từ cặn chiết ethyl acetate của Ngải mọi. Tất cả các hợp chất này lần đầu tiên được phân lập từ chi Globba. Trong đó, hợp chất globbanol A là hợp chất mới, thể hiện hoạt tính ức chế sự phát triển của các dòng tế bào ung thư A549 (Ung thư phổi ở người), MCF7 (Ung thư vú ở người), LNCaP (Ung thư tiền liệt tuyến ở người) ở mức khá với giá trị IC50 lần lượt là 15.92, 12.01 và 20.56 µg/mL.

Cuối cùng, nhóm đã thành công trong việc xây dựng được quy trình chiết tách tạo chế phẩm GP có tác dụng hỗ trợ điều trị các bệnh viêm xương khớp từ thân rễ Ngải mọi quy mô 1kg nguyên liệu khô/mẻ. Hiệu suất thu chế phẩm Ngải mọi (GP) đạt 3,67% so với khối lượng mẫu dược liệu khô và hàm lượng chất chính Globbanol A trong chế phẩm đạt 2,66%. Đồng thời, đã xây dựng tiêu chuẩn cơ sở cho chế phẩm GP. Chế phẩm GP không gây độc theo đường uống (ở mức liều tối đa 10.000 mg/kg) và có tác dụng làm giảm mức độ viêm khớp dạng thấp trên mô hình chuột được gây viêm khớp dạng thấp bằng kháng thể collagen ở liều 500 mg/kgP thông qua chỉ số điểm viêm và làm giảm hàm lượng cytokine tiền viêm IL-6. 

Các kết quả nghiên cứu của nhóm đều là những kết quả mới, bổ sung vào dữ liệu hóa học và hoạt tính sinh học của loài Globba pendula trên thế giới. Đây cũng là lần đầu tiên cây Ngải mọi ở Việt Nam được nghiên cứu.

Nguồn tin: Chu Thị Ngân – Trung tâm Thông tin – Tư liệu
Xử lý tin: Minh Tâm

Tags : cây dược liệu ngải mọi
VIẾT BÌNH LUẬN CỦA BẠN:
zalo
Chung nhan Tin Nhiem Mang